Bağlanma Kuramı

Her bebek 9 aylık bir süreçten sonra dünyaya gelir ve yaşam yolculuğu başlar. Bir bebeğin yaşamına devam edebilmesi için belirli bazı şeylere ihtiyacı vardır. Bunlardan birisi de bağlanma ihtiyacıdır. Bu durum aslında bebeğin bakıma olan ihtiyacı ile bağlantılıdır. Bowlby (1969) tarafından ortaya koyulan “Bağlanma Teorisi”, bebeğin kendi hiyerarşisinde üst sıraya koyduğu kişi ile kurduğu bağ olarak tanımlanabilir. İnsanın bebeklik çağında ortaya çıkan bağlanma şekli yetişkinlikte kurduğu ilişkileri de etkilemektedir. Bağlanma stillerine dörde ayrılır. Bunlar, güvenli bağlanma, kaygılı/kaçınan bağlanma, kaçınan bağlanma ve dağınık bağlanmadır.

Güvenli Bağlanma (Secure)

            Güvenli bağlanma stili, ebeveyn-çocuk arasında sağlıklı bir ilişki olduğunu gösterir. Güvenli bağlanma stiline sahip olan çocuk, yeterli düzeyde bakım ve güvenlik ihtiyacını ebeveyninden alabilmiştir. Ebeveynler çocuklarının çevreyi keşfetmelerine izin verirler, çocuk da geri döndüğünde ebeveynlerinin orada olacağını bilir, güvenir. Çocukları ile ilgilenirler ve bir sorun meydana geldiğinde çocuklarının yanında olurlar. Böylece çocuklar duygularını aktarabilecekleri birinin varlığını hissederler.

Güvensiz/Kaçınan Bağlanma (Insecure/Avoidant)

        Güvensiz/Kaçınan Bağlanma stilinde, anne çocuğa karşı ilgisizdir. Çocuğun ihtiyaçlarını fark edemez, fark etse de duyarlı davranmaz. Çocuk, ihtiyacı olduğunda herhangi bir farkını göremediği için bakım veren kişinin varlığında ya da yokluğunda bir tepki göstermez. Bu durumda çocuk herhangi bir şeye ihtiyaç duyduğunda bunu dışa vurmayı tercih etmez, kendi içinde gizli bir şekilde yaşar. 

Güvensiz/Kararsız Bağlanma (Insecure/Ambivalent)

            Kaygılı/Kaçınan Bağlanma stili, anne-babanın çocuğa bakım ve güvenlik ihtiyacını ara sıra verdiği durumlarda meydana gelir. Çocuğun duygusal ve fiziksel ihtiyaçları tam olarak karşılanmadığı için arada tam bir güven bağı gelişmez. Çocuk çevreyi keşfederken döndüğünde ebeveynini orada bulacağından emin olmadığı için oradan ayrılmak istemez, tam tersine anne-babaya yapışık bir hale gelir. Bu tür durumlarda bir ayrılma korkusu hissedecek olursa abartılı tepkiler vererek anne-babadan karşılık bekler.

Dağınık Bağlanma (Disorganized)

            Dağınık Bağlanma stiline sahip olan bir çocuk hem güvenli bağlanma stilinin hem de güvensiz bağlanma stilinin özelliklerini yansıtabilir. Bu bağlanma stili, çocuk ile bakım veren kişi arasındaki ilişkinin tutarsız olduğu durumlarda ortaya çıkabilir. Örneğin çocuk anne-babasına hem yakın olma isteği içinde olup, hem de kaçınan tavırlar sergileyebilir. Bu tarz tutarsız davranışlar çocuğun kaygı ve stresi yönetmede de tutarlı olamamasına sebep olabilir.

Mustafa Sinan Altunyaldız

 Kaynakça

Kurdek, Lawrence A. “On Being Insecure about the Assessment of Attachment Styles.” Journal of Social and Personal Relationships, vol. 19, no. 6, Dec. 2002, pp. 811–834, https://doi.org/10.1177/0265407502196005.

Levy, Kenneth N., et al. “Attachment Styles and Parental Representations.” Journal of Personality and Social Psychology, vol. 74, no. 2, 1998, pp. 407–419, https://doi.org/10.1037/0022-3514.74.2.407.

Rothbaum, Fred, et al. “Family Systems Theory, Attachment Theory, and Culture.” Family Process, vol. 41, no. 3, Sept. 2002, pp. 328–350, https://doi.org/10.1111/j.1545-5300.2002.41305.x.